هنجارگریزی معنایی در داستان های بیژن نجدی

هنجارگریزی معنایی، یکی از شیوه‌هایی است که شاعران و نویسندگان، با بهره‌گیری به­جا و هنرمندانه از آن، سطح ادبی آثارشان را ارتقا می‌بخشند. بیژن نجدی از جمله نویسندگانی است که در ساخت و پرداخت داستان­های خود، تمایل زیادی به استفاده از این شیوه داشته است. از آن­جا که هنجارگریزی معنایی بیشتر خاص شعر است، بهره‌گیری از آن در آثار منثور، زبان این آثار را شعرگونه می‌نماید. فرضیة پژوهش حاضر آن است که یکی از مهم‌ترین عواملی که زبان داستان­های نجدی را از منطق عادی گفتار خارج کرده و آن را به سوی زبان شاعرانه سوق داده، نمود انواع هنجارگریزی معنایی در این داستان­هاست. به منظور اثبات فرضیة پژوهش، انواع هنجارگریزی معنایی در داستان­های نجدی با استفاده از شیوة استقرایی مشخص و پربسامدترین و مؤثرترین آن­ها ـ از حیث شاعرانه ساختن زبان داستان­های نجدی ـ بررسی شده است. نتیجة پژوهش بیان­گر آن است که از بین انواع ترفندهای ادبی که در چهارچوب هنجارگریزی معنایی قرار دارد تشبیه، تشخیص، مجاز، حس‌آمیزی، بزرگ‌نمایی و متناقض‌نما، بیش­ترین نقش را در شاعرانه ساختن زبان داستان­های نجدی داشته است.